Pandemi süreci, Rusya-Ukrayna savaşı, iklim değişikliği gibi unsurlar tarım ve gıda sektörünün önemini net bir şekilde gözler önüne sermiştir. Tarım ve gıda sektörünün güçlü bir temele oturabilmesi için ülkelere ait etkin bir hal sisteminin varlığı büyük öneme sahiptir. Bu bağlamda, altı yıl önce gündeme getirilen, ancak henüz uygulamaya konulmayan yeni hal yasasının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

2012 yılına kadar, il sınırları içinde üretilen ürünlerin hallere getirilmesi zorunluluğu vardı. Ancak 2012’de uygulanmaya başlanan 5957 Sayılı Hal Yasası ile hal dışı satışlara serbestlik tanındı. Bu düzenleme, kötü niyetli bazı kesimlerin Hal Kayıt Sistemi'ne (HKS) bilinçli olarak yanlış beyanlarda bulunmasına olanak sağladı. HKS’deki fiyat verilerinin sağlıksız olması, veri sisteminin doğru çalışmasını engellemekte ve bu durum, Bakanlığımızın attığı adımların istenilen sonuçları vermesini zorlaştırmaktadır.

Bu süreç, üretici ile market fiyatları arasında oluşan fiyat farkını büyüterek gıda enflasyonunu tetiklediği gibi, kayıt dışılığı artırarak devletin vergi gelirlerinde kayba yol açmaktadır. Temennimiz, 2012 öncesinde olduğu gibi il sınırları içinde üretilen ürünlerin hallere getirilme zorunluluğunun yeni hal yasasında tekrar yer almasıdır. Bu uygulama, etkin bir denetim mekanizması ile desteklendiğinde kayıt dışılığın azaltılmasına, fiyat istikrarının sağlanmasına ve dolayısıyla ülke ekonomisine olumlu katkılar sağlayacaktır.

Günümüzde Türkiye'deki meyve ve sebze piyasasının yaklaşık yüzde 60'ı zincir marketlerin kontrolü altındadır. Mevcut sistemde, marketler sebze ve meyveyi doğrudan üreticiden alabilmekte ve serbest piyasa ekonomisini gerekçe göstererek yüksek kar marjlı fiyatlandırmalar yapabilmektedir. Üstelik marketlerde yüksek fire oranları, ilave fiyat artışlarına neden olmaktadır. Buna karşın, hallerde komisyoncuların satış bedeli üzerinden aldıkları komisyon oranı yüzde 4-8 arasında değişmektedir. Mevcut sistem, ne yazık ki, bir market lobisinin oluşmasına ve sonuç olarak, marketler lehine bir tekelleşme sürecine doğru evrilmektedir. Arzumuz, yeni hal yasası ile hallerin işleyişinin daha da geliştirilmesi ve bu haksız rekabet ortamının sona ermesidir.

Yeni hal yasasından temel beklentimiz güçlü bir hal sistemidir. Bu doğrultuda yukarıda sıralanan taleplere ek olarak:

1. Serbest piyasa ekonomisi içinde etkin bir üretim ve üretim zinciri planlaması yapılmasını,
2.  Sayısı 176’ya ulaşan ülke genelindeki hallerin en az yarısının kapatılarak hal enflasyonunun önüne geçilmesini,
3.  Hallerin altyapı ve üstyapı eksikliklerinin giderilerek modernizasyonlarının gerçekleştirilmesini,
4. Modern ve donanımlı pazar yerleri oluşturularak hal sistemi uygulamasının iyileştirilmesini arzu ediyoruz.

Hal yasasının ülkemiz tarımına katkı sunabilmesi için başta Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı olmak üzere diğer ilgili bakanlıklar ve kuruluşların temel politikalarıyla entegre olacak şekilde hazırlanması elzemdir. Devletimizin taleplerimizi dikkate alarak, altı yıldır süregelen bu sürecin uygulamaya geçirilmesi için yeni hal yasasını ivedilikle açıklamasını umuyoruz.

Münir Şen

Mersin Ticaret Borsası

Meclis Başkanı

Pandemi süreci, Rusya-Ukrayna savaşı, iklim değişikliği gibi unsurlar tarım ve gıda sektörünün önemini net bir şekilde gözler önüne sermiştir. Tarım ve gıda sektörünün güçlü bir temele oturabilmesi için ülkelere ait etkin bir hal sisteminin varlığı büyük öneme sahiptir. Bu bağlamda, altı yıl önce gündeme getirilen, ancak henüz uygulamaya konulmayan yeni hal yasasının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

2012 yılına kadar, il sınırları içinde üretilen ürünlerin hallere getirilmesi zorunluluğu vardı. Ancak 2012’de uygulanmaya başlanan 5957 Sayılı Hal Yasası ile hal dışı satışlara serbestlik tanındı. Bu düzenleme, kötü niyetli bazı kesimlerin Hal Kayıt Sistemi'ne (HKS) bilinçli olarak yanlış beyanlarda bulunmasına olanak sağladı. HKS’deki fiyat verilerinin sağlıksız olması, veri sisteminin doğru çalışmasını engellemekte ve bu durum, Bakanlığımızın attığı adımların istenilen sonuçları vermesini zorlaştırmaktadır.

Bu süreç, üretici ile market fiyatları arasında oluşan fiyat farkını büyüterek gıda enflasyonunu tetiklediği gibi, kayıt dışılığı artırarak devletin vergi gelirlerinde kayba yol açmaktadır. Temennimiz, 2012 öncesinde olduğu gibi il sınırları içinde üretilen ürünlerin hallere getirilme zorunluluğunun yeni hal yasasında tekrar yer almasıdır. Bu uygulama, etkin bir denetim mekanizması ile desteklendiğinde kayıt dışılığın azaltılmasına, fiyat istikrarının sağlanmasına ve dolayısıyla ülke ekonomisine olumlu katkılar sağlayacaktır.

Günümüzde Türkiye'deki meyve ve sebze piyasasının yaklaşık yüzde 60'ı zincir marketlerin kontrolü altındadır. Mevcut sistemde, marketler sebze ve meyveyi doğrudan üreticiden alabilmekte ve serbest piyasa ekonomisini gerekçe göstererek yüksek kar marjlı fiyatlandırmalar yapabilmektedir. Üstelik marketlerde yüksek fire oranları, ilave fiyat artışlarına neden olmaktadır. Buna karşın, hallerde komisyoncuların satış bedeli üzerinden aldıkları komisyon oranı yüzde 4-8 arasında değişmektedir. Mevcut sistem, ne yazık ki, bir market lobisinin oluşmasına ve sonuç olarak, marketler lehine bir tekelleşme sürecine doğru evrilmektedir. Arzumuz, yeni hal yasası ile hallerin işleyişinin daha da geliştirilmesi ve bu haksız rekabet ortamının sona ermesidir.

Yeni hal yasasından temel beklentimiz güçlü bir hal sistemidir. Bu doğrultuda yukarıda sıralanan taleplere ek olarak:

1. Serbest piyasa ekonomisi içinde etkin bir üretim ve üretim zinciri planlaması yapılmasını,
2.  Sayısı 176’ya ulaşan ülke genelindeki hallerin en az yarısının kapatılarak hal enflasyonunun önüne geçilmesini,
3.  Hallerin altyapı ve üstyapı eksikliklerinin giderilerek modernizasyonlarının gerçekleştirilmesini,
4. Modern ve donanımlı pazar yerleri oluşturularak hal sistemi uygulamasının iyileştirilmesini arzu ediyoruz.

Hal yasasının ülkemiz tarımına katkı sunabilmesi için başta Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı olmak üzere diğer ilgili bakanlıklar ve kuruluşların temel politikalarıyla entegre olacak şekilde hazırlanması elzemdir. Devletimizin taleplerimizi dikkate alarak, altı yıldır süregelen bu sürecin uygulamaya geçirilmesi için yeni hal yasasını ivedilikle açıklamasını umuyoruz.

Münir Şen

Mersin Ticaret Borsası

Meclis Başkanı

Pandemi süreci, Rusya-Ukrayna savaşı, iklim değişikliği gibi unsurlar tarım ve gıda sektörünün önemini net bir şekilde gözler önüne sermiştir. Tarım ve gıda sektörünün güçlü bir temele oturabilmesi için ülkelere ait etkin bir hal sisteminin varlığı büyük öneme sahiptir. Bu bağlamda, altı yıl önce gündeme getirilen, ancak henüz uygulamaya konulmayan yeni hal yasasının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

2012 yılına kadar, il sınırları içinde üretilen ürünlerin hallere getirilmesi zorunluluğu vardı. Ancak 2012’de uygulanmaya başlanan 5957 Sayılı Hal Yasası ile hal dışı satışlara serbestlik tanındı. Bu düzenleme, kötü niyetli bazı kesimlerin Hal Kayıt Sistemi'ne (HKS) bilinçli olarak yanlış beyanlarda bulunmasına olanak sağladı. HKS’deki fiyat verilerinin sağlıksız olması, veri sisteminin doğru çalışmasını engellemekte ve bu durum, Bakanlığımızın attığı adımların istenilen sonuçları vermesini zorlaştırmaktadır.

Bu süreç, üretici ile market fiyatları arasında oluşan fiyat farkını büyüterek gıda enflasyonunu tetiklediği gibi, kayıt dışılığı artırarak devletin vergi gelirlerinde kayba yol açmaktadır. Temennimiz, 2012 öncesinde olduğu gibi il sınırları içinde üretilen ürünlerin hallere getirilme zorunluluğunun yeni hal yasasında tekrar yer almasıdır. Bu uygulama, etkin bir denetim mekanizması ile desteklendiğinde kayıt dışılığın azaltılmasına, fiyat istikrarının sağlanmasına ve dolayısıyla ülke ekonomisine olumlu katkılar sağlayacaktır.

Günümüzde Türkiye'deki meyve ve sebze piyasasının yaklaşık yüzde 60'ı zincir marketlerin kontrolü altındadır. Mevcut sistemde, marketler sebze ve meyveyi doğrudan üreticiden alabilmekte ve serbest piyasa ekonomisini gerekçe göstererek yüksek kar marjlı fiyatlandırmalar yapabilmektedir. Üstelik marketlerde yüksek fire oranları, ilave fiyat artışlarına neden olmaktadır. Buna karşın, hallerde komisyoncuların satış bedeli üzerinden aldıkları komisyon oranı yüzde 4-8 arasında değişmektedir. Mevcut sistem, ne yazık ki, bir market lobisinin oluşmasına ve sonuç olarak, marketler lehine bir tekelleşme sürecine doğru evrilmektedir. Arzumuz, yeni hal yasası ile hallerin işleyişinin daha da geliştirilmesi ve bu haksız rekabet ortamının sona ermesidir.

Yeni hal yasasından temel beklentimiz güçlü bir hal sistemidir. Bu doğrultuda yukarıda sıralanan taleplere ek olarak:

1. Serbest piyasa ekonomisi içinde etkin bir üretim ve üretim zinciri planlaması yapılmasını,
2.  Sayısı 176’ya ulaşan ülke genelindeki hallerin en az yarısının kapatılarak hal enflasyonunun önüne geçilmesini,
3.  Hallerin altyapı ve üstyapı eksikliklerinin giderilerek modernizasyonlarının gerçekleştirilmesini,
4. Modern ve donanımlı pazar yerleri oluşturularak hal sistemi uygulamasının iyileştirilmesini arzu ediyoruz.

Hal yasasının ülkemiz tarımına katkı sunabilmesi için başta Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı olmak üzere diğer ilgili bakanlıklar ve kuruluşların temel politikalarıyla entegre olacak şekilde hazırlanması elzemdir. Devletimizin taleplerimizi dikkate alarak, altı yıldır süregelen bu sürecin uygulamaya geçirilmesi için yeni hal yasasını ivedilikle açıklamasını umuyoruz.

Münir Şen

Mersin Ticaret Borsası

Meclis Başkanı